Sinan Emre Başaran
Bayezid-i Bestami Türbesi Hatay’ın Kırıkhan ilçesinin Alabeyli Köyünün kuzeyinde, ilçe merkezine dört kilometre mesafede bir tepenin üzerindedir.
Türbe, batıda kayaların tıraşlanması ile oluşturulan, kuzeyde de sur duvarı ile sınırlanmış bir alanda, birbirine birer kapı ile bağlanan, dikdörtgen planlı, beşik tonozlu dört mekandan ibarettir (1).
Bayezid-i Bestami Hazretleri 848 yılında vefat ettiğinde, Kırıkhan’da (başka bir rivayette de Bistam’da) defnedilmiştir. Kırıkhan’da makamının bulunduğu yer olarak kabul edilen türbe uzun bir süre ilgisiz ve bakımsız kaldıktan sonra 2012 yılının sonlarında, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restorasyonuna başlanmıştır (2).
Türbenin türbedarlığını, Sultan 2. Abdülhamid’in fermanıyla göreve başlayan Konyalı ailesinin, 4’üncü kuşak torunu Muhammed Konyalı yapıyor. Konyalı, Bayezid-i Bestami Hazretleri’nin iki defa rüyasına girerek, türbedarlığa onun devam etmemi istediği için polisliği bırakarak türbedar olmaya karar vermiş. Bu görevi 45 yapan babasının ardından o da, 1999 yılından bu yana türbedarlık yapıyor. Konyalı, kendisinden sonra çocuklarının da aynı görevi yapacaklarını söylüyor(3).
Konyalı, türbe ile ilgili olarak şunları söylüyor (2):
Bayezid-i Bestami Hazretleri vefat ettikten sonra bir müddet köyün harabelerinde kaldı. Sonra Hindistan’dan Şehmerek adlı bir derviş gelerek Bayezid-i Bestami Hazretleri’nin kabrinin burada bulunduğu bilgisini veriyor.
Derviş Şehmerek kabre 30 sene hizmet ediyor. Hatay Cumhurbaşkanı Tayfur Sökmen’in babası Mustafa Şevki Paşa Rumeli Beylerbeyi iken, aynı zamanda Mısır Valiliğinden emekli olduktan sonra buraya geliyor, kendisini adıyor ve bu hizmeti kendisi yapıyor.
…
Daha önce buraya yol çıkmazdı, sırtımızda buğday çuvallarını taşırdık. 1956 yılında dönemin Hatay Valisi rahmetli Ahmet Topal bu yolu yaptırdı. Daha sonra, M. Celalettin Lekesiz, Hatay valisi olduğu dönemde, şimdiki su yolunu yaptırdı.
Bayezid-i Bestami Türbesi Tanıtım Yazısı
BAYEZID-I BISTAMI HAZRETLERİ
Bayezid-i Bistami Hazretleri, Hicri 161 (Miladi 777) yılında İran’ın Horasaniye Eyaleti’nde bulunan Bistam Kasabası’nda doğdu. Asıl adı Tayfur Bin İsa’dır.
Babası, Bistam Kasabası’nın ileri gelenlerinden, iyi bir Müslüman ve dindar bir insandı. Haramdan sakınan, helal lokmaya özen gösteren, haram lokmanın dua ve ibadetin kabulüne engel olduğuna inanan, Allah korkusu olan, takva sahibi bir insandı. Annesi ise son derece saliha bir hatundu.
Bayezid-i Bistami, memleketinden ayrıldıktan ve otuz yıl kadar Suriye ile Şam civarında dolaştıktan sonra, Abbasiler döneminde Kırıkhan İlçesi’ne gelip, 27 yıl çilehanede haramlardan sakınarak ve ibadet ederek yaşadı. Mektebe giderek hocalardan ders alan ve Kur’an-ı Kerim’i ezberleyen Hazret, Caferi Sadık Hazretleri’nden iki sene istifade etti.
Son derece insansever olan Hazret, bir defasında “Allah’ım beni cehenneme at ve vücudumu o kadar büyüt ki, artık cehennemde başka birini koyacak yer kalmasın.” demiştir. “Bu erdiğin hale nasıl, neyle erdin?” diye sorduklarında, “Dünyayı topladım, kanaat ipi ile bağladım, sonra onu sadakat küpüne koydum, ümitsizlik denizine attım, bundan sonra rahata kavuştum.” diye cevap vermiştir.
Olağanüstü hallere önem verilmesini istemeyen Bayezid-i Bistami, “Falan zat su üstünde yürüyor” denilince, “Balıklar da aynı işi yapıyor.” diyerek bunları önemsemediğini, aslolanın ‘Dinin hükümlerine bağlı kalmak’ olduğunu belirtmiştir.
Bayezid-i Bistami Hazretleri, Sufilikte “Kendinde yok olma” hali olarak ifade edilebilecek ruh haline bürünmesiyle, “Kişinin Allah’a en yakın olduğu ruh hali” olan “Fena Fi’Allah” (Allah’ta yok olma mertebesi) olarak tanımlanmıştır.
Kendisini dine ve takvaya adayan bir Allah dostu olan Bayezid-i Bistami, Hicri 234 (Miladi 848) yılında 73 yaşında iken bir Cuma günü vefat etmiştir.
Bayezid-i Bestami Türbesi Giriş Kitabesi
İbn-i Mursel ocağında Abd-i Ahkar kuluna
İlham idup kadir Allah emr-u ferman eyledi
Büsbütün harap olan işbu mahalli âlinin
Lüzûmu tamirine lütfü hakla sa’y eyledi
Destegir himmet-i İbn-i İsa Ebâ Yezidi Bestâmi’yle
Sayeyi sultan hamidi sânide hüsnü hizmet eyledi
Kimdir ol abd-i hakir el hac Mustafa Paşa’
Yüz sürüp dergâhı tayfura arz-u niyâz eyledi
Leyle-i berâtide söyleyüp şevk ile tarih tümen kendüsü
Hamdulillah muinüm şefiim Muhammed Hak muvaffak eyledi
1308
Bayezid-i Bestami Türbesi’nin Adresi ve Haritada Konumu
Bayezıd-i Bistami Hazretleri Türbesi
Alaybeyli Mahallesi,
Bayezıd-İ Bestami Cd.,
31440 Kırıkhan/Hatay
https://goo.gl/maps/u8JSVMhvhoE2
Kaynaklar
- Bayezid-i Bestami Türbesi. Hatay Büyükşehir Belediyesi internet sitesi. Son erişim 11 Temmuz 2019.
- Bayezid-i Bestami Hazretleri’nin türbesi restore edildi. trthaber.com. Son erişim 11 Temmuz 2019.
- Padişah fermanıyla 4 kuşaktır türbedarlık yapıyorlar. Yenişafak Gazetesi internet sitesi. Son erişim 11 Temmuz 2019.
