Sinan Emre Başaran
Türkçe karakter ne demektir, Türkçe karakterler hangileridir?
Türkçe karakterler, Türk dilinde ve alfabesinde kullanıldığı halde Batı’da yaygın kullanılan karakter kümelerinde (Unicode Bloğu) yer almayan karakterlerdir. ğ, Ğ, ş, Ş, ı, İ olmak üzere toplam altı tanedir.
Unicode Blokları hakkında çok kısa bilgi
En basit ifadesiyle Unicode blokları, belirli özelliklerine göre gruplanmış karakter kümeleridir. Unicode Konsorsiyumu tarafından tanımlanırlar. Genellikle bir blok, bir dili veya bazı sembolleri (mesela matematik) ifade etmek için kullanılan karakterleri içerir.
Konumuzla ilgili olarak bakarsak, Temel Latince (Basic Latin) bloğu yalnızca İngiliz Alfabesi’nin harflerini içerir. Latin-1 Ek (Latin-1 Supplement) bloğu, Fransızca, Almanca gibi Latin dillere özel bazı karakterleri (mesela ü, Ü, ö, Ö, ç, Ç) içerir. Son olarak Latince Genişletilmiş-A (Latin Extended-A) bloğu, diğer iki grupta yer almayan bazı karakterleri (mesela ğ, Ğ, ş, Ş, ı, İ) de Unicode standardına dahil eder.
Bu yazıda, ğ, Ğ, ş, Ş, ı, İ karakterlerini ve Latin-1 Ek (ISO-8859-1) karakter setinde yer almalarına rağmen, kimi zaman görüntülenmelerinde problem yaşanabildiği için ü, Ü, ö, Ö, ç, Ç karakterlerini Türkçe karakterler arasında inceleyeceğiz.
Türkçe karakterler listesi
Küçük ve büyük harf karışık:
ğ, Ğ, ç, Ç, ş, Ş, ü, Ü, ö, Ö, ı, İ
Küçük harfler:
ğ, ç, ş, ü, ö, ı
Büyük harfler:
Ğ, Ç, Ş, Ü, Ö, İ
Sesli harfler:
ü, Ü, ö, Ö, ı, İ
Sessiz harfler:
ğ, Ğ, ç, Ç, ş, Ş
Array olarak yazılmış Türkçe karakterler
Tüm harfler array’i:
[ "ğ", "Ğ", "ç", "Ç", "ş", "Ş", "ü", "Ü", "ö", "Ö", "ı", "İ" ]
Küçük harfler array’i:
[ "ğ", "ç", "ş", "ü", "ö", "ı" ]
Büyük harfler array’i:
[ "Ğ", "Ç", "Ş", "Ü", "Ö", "İ" ]
Sesli harfler array’i:
[ "ü", "Ü", "ö", "Ö"," "ı,"İ" ]
Sessiz harfler array’i:
[ "ğ", "Ğ", "ç", "Ç", "ş", "Ş" ]
Türkçe karakterlerin web sayfalarında görüntülenmesi
Karakter seti
Bir HTML sayfasındaki karakterleri düzgün görüntülemek için tarayıcının hangi karakter setini (encoding) kullanacağını bilmesi gerekir. Türkçe karakterlerin doğru görüntülenmesi için HTML sayfanızın başında yer alan head bölümünde bir meta etiketiyle karakter seti olarak UTF-8‘i tanımlamanız gerekir.
<meta charset="UTF-8">
Dil niteliği (lang attribute): lang=”tr”
HTML’de bir öğeye lang="tr" niteliğini (attribute) ekleyerek o öğenin içeriğinin Türkçe olduğunu belirtebiliriz. Dil niteliğini, <span> gibi satır içi veya <div> gibi blok bir öğeye ekleyebiliriz.
Tüm sayfanın içeriğinin Türkçe olduğunu belirtmenin en kolay yolu, lang="tr" niteliğini <html> öğesinin etiketine eklemektir. Aşağıdaki örneklerini verdim.
<!-- satır içi --> <span lang="tr">Satır içinde Türkçe içerik</span> <!-- blok --> <div lang="tr">Blok içinde Türkçe içerik</div> <!-- tüm sayfa --> <html lang="tr"> <!-- Tüm sayfanın içeriği Türkçe --> </html>
HTML, CSS ve JavaScript’te Türkçe karakterlerin karşılıkları
Bazen JavaScript ile bazen de CSS ile web sayfalarına içerik ekliyoruz. Aşağıdaki tablo bu gibi durumlarda işe yarayabilir.
| Karakter | Sayısal | CSS (Hex) | JS (Hex) |
| ğ | ğ | \011F | \u011F |
| Ğ | Ğ | \011E | \u011E |
| ç | ç | \00E7 | \u00E7 |
| Ç | Ç | \00C7 | \u00C7 |
| ş | ş | \015F | \u015F |
| Ş | Ş | \015E | \u015E |
| ü | ü | \00FC | \u00FC |
| Ü | Ü | \00DC | \u00DC |
| ö | ö | \00F6 | \u00F6 |
| Ö | Ö | \00D6 | \u00D6 |
| ı | ı | \0131 | \u0131 |
| İ | İ | \0130 | \u0130 |
Örnek kullanımlar
HTML sayısal değer
İ = İ
CSS (Hex)
li:before {content:'\0130';}
JS Value (Hex)
alert('hex \u0130 ifadesi HTML İ olarak görüntülenir');See the Pen Sayısal ve Hex (CSS, JS) içerik örneği by Emre Başaran (@turzifer) on CodePen.
Faydalı bir uygulama
Farklı karakterleri dönüştürmek için Evotech’in entity concersion calculator‘unu kullanabilirsiniz.
Not
Yazının metnini gözden geçirdiği ve örnekteki hatayı fark ederek uyardığı için Özgür Alican‘a teşekkür ederim.
klavyemde ğ harfine bastıgımda 0, ü harfine basınca da – yazıyor öteki tuşlarda bir sorun yok bunu nasıl düzeltebilirim
Bölge ve dil ayarları ile ilgili olabilir. Bir ihtimalle de klavye dili değişmiştir. Onlara bakıp hepsinin Türkçe’ye ayarlı olup olmadığını kontrol edebilirsiniz.
shift + alt yaparsan klavye dilin türkçe olacaktır