Menü Kapat

Türkçe karakterler

Türkçe karakterler arasında en bize has olanı yumuşak G.

Türkçe karakter ne demektir, Türkçe karakterler hangileridir?

Türkçe karakterler, Türk dilinde ve alfabesinde kullanıldığı halde Batı’da yaygın kullanılan karakter kümelerinde (Unicode Bloğu) yer almayan karakterlerdir. ğ, Ğ, ş, Ş, ı, İ olmak üzere toplam altı tanedir.

Unicode Blokları hakkında çok kısa bilgi

En basit ifadesiyle Unicode blokları, belirli özelliklerine göre gruplanmış karakter kümeleridir. Unicode Konsorsiyumu tarafından tanımlanırlar. Genellikle bir blok, bir dili veya bazı sembolleri (mesela matematik) ifade etmek için kullanılan karakterleri içerir.

Konumuzla ilgili olarak bakarsak, Temel Latince (Basic Latin) bloğu yalnızca İngiliz Alfabesi’nin harflerini içerir. Latin-1 Ek (Latin-1 Supplement) bloğu, Fransızca, Almanca gibi Latin dillere özel bazı karakterleri (mesela ü, Ü, ö, Ö, ç, Ç) içerir. Son olarak Latince Genişletilmiş-A (Latin Extended-A) bloğu, diğer iki grupta yer almayan bazı karakterleri (mesela ğ, Ğ, ş, Ş, ı, İ) de Unicode standardına dahil eder.

Bu yazıda, ğ, Ğ, ş, Ş, ı, İ karakterlerini ve Latin-1 Ek (ISO-8859-1) karakter setinde yer almalarına rağmen, kimi zaman görüntülenmelerinde problem yaşanabildiği için ü, Ü, ö, Ö, ç, Ç karakterlerini Türkçe karakterler arasında inceleyeceğiz.

Latin-1 karakter kümesi. ü, Ü, ö, Ö, ç, Ç harfleri bu kümeye dahil.
Latin-1 karakter kümesi. ü, Ü, ö, Ö, ç, Ç harfleri bu kümeye dahil.

Türkçe karakterler listesi

Küçük ve büyük harf karışık:

ğ, Ğ, ç, Ç, ş, Ş, ü, Ü, ö, Ö, ı, İ 

Küçük harfler:

ğ, ç, ş, ü, ö, ı 

Büyük harfler: 

Ğ, Ç, Ş, Ü, Ö, İ 

Sesli harfler: 

ü, Ü, ö, Ö, ı, İ 

Sessiz harfler: 

ğ, Ğ, ç, Ç, ş, Ş 

Array olarak yazılmış Türkçe karakterler

Tüm harfler array’i: 

[ "ğ", "Ğ", "ç", "Ç", "ş", "Ş", "ü", "Ü", "ö", "Ö", "ı", "İ" ]

Küçük harfler array’i:

[ "ğ", "ç", "ş", "ü", "ö", "ı" ]

Büyük harfler array’i: 

[ "Ğ", "Ç", "Ş", "Ü", "Ö", "İ" ] 

Sesli harfler array’i: 

[ "ü", "Ü", "ö", "Ö"," "ı,"İ" ]

Sessiz harfler array’i: 

[ "ğ", "Ğ", "ç", "Ç", "ş", "Ş" ] 

Türkçe karakterlerin web sayfalarında görüntülenmesi

Karakter seti

Bir HTML sayfasındaki karakterleri düzgün görüntülemek için tarayıcının hangi karakter setini (encoding) kullanacağını bilmesi gerekir. Türkçe karakterlerin doğru görüntülenmesi için HTML sayfanızın başında yer alan head bölümünde bir meta etiketiyle karakter seti olarak UTF-8‘i tanımlamanız gerekir.

<meta charset="UTF-8">

Dil niteliği (lang attribute): lang=”tr”

HTML’de bir öğeye lang="tr" niteliğini (attribute) ekleyerek o öğenin içeriğinin Türkçe olduğunu belirtebiliriz. Dil niteliğini, <span> gibi satır içi veya <div> gibi blok bir öğeye ekleyebiliriz.

Tüm sayfanın içeriğinin Türkçe olduğunu belirtmenin en kolay yolu, lang="tr" niteliğini <html> öğesinin etiketine eklemektir. Aşağıdaki örneklerini verdim.

<!-- satır içi -->
<span lang="tr">Satır içinde Türkçe içerik</span>

<!-- blok -->
<div lang="tr">Blok içinde Türkçe içerik</div>

<!-- tüm sayfa -->
<html lang="tr">
  <!-- Tüm sayfanın içeriği Türkçe -->
</html>

HTML, CSS ve JavaScript’te Türkçe karakterlerin karşılıkları

Bazen JavaScript ile bazen de CSS ile web sayfalarına içerik ekliyoruz. Aşağıdaki tablo bu gibi durumlarda işe yarayabilir.

KarakterSayısalCSS (Hex)JS (Hex)
ğ&#287\011F\u011F
Ğ&#286\011E\u011E
ç&#231\00E7\u00E7
Ç&#199\00C7\u00C7
ş&#351\015F\u015F
Ş&#350\015E\u015E
ü&#252\00FC\u00FC
Ü&#220\00DC\u00DC
ö&#246\00F6\u00F6
Ö&#214\00D6\u00D6
ı&#305\0131\u0131
İ&#304\0130\u0130

Örnek kullanımlar

HTML sayısal değer
İ = İ

CSS (Hex)
li:before {content:'\0130';}

JS Value (Hex)
alert('hex \u0130 ifadesi HTML &#304 olarak görüntülenir');

See the Pen Sayısal ve Hex (CSS, JS) içerik örneği by Emre Başaran (@turzifer) on CodePen.

Faydalı bir uygulama

Farklı karakterleri dönüştürmek için Evotech’in entity conversion calculator‘unu kullanabilirsiniz.

Not

Yazının metnini gözden geçirdiği ve örnekteki hatayı fark ederek uyardığı için Özgür Alican‘a teşekkür ederim.

5 Comments

  1. umut

    klavyemde ğ harfine bastıgımda 0, ü harfine basınca da – yazıyor öteki tuşlarda bir sorun yok bunu nasıl düzeltebilirim

    • turzifer

      Bölge ve dil ayarları ile ilgili olabilir. Bir ihtimalle de klavye dili değişmiştir. Onlara bakıp hepsinin Türkçe’ye ayarlı olup olmadığını kontrol edebilirsiniz.

    • Sinan Emre Başaran

      “Ğ” bence en Türkçe’ye has harf. Sadece Türk alfabesinde var diye düşünüyordum ama ChatGPT’ye göre Türkçe’den başka Azerbaycan ve Kırım Tatarları’nın alfabesinde de yer alıyormuş.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir